روز عرفه از مهم‌ترین مناسبت‌های مذهبی در تقویم اسلامی است که در آن، زائران خانه خدا در صحرای عرفات به دعا و نیایش می‌پردازند. در سال ۱۴۰۴ هجری شمسی، این روز برابر با ۱۵ خرداد و مطابق با ۹ ذی‌الحجه ۱۴۴۶ قمری خواهد بود. در چنین روزی، رحمت الهی به‌صورت ویژه‌ای شامل حال بندگان می‌شود.
روز عرفه چه زمانی است؟
روز عرفه نهمین روز از ماه ذی‌الحجه است، یعنی درست قبل از عید قربان. در این روز، حاجیان از صبح زود در سرزمین عرفات گرد هم می‌آیند و با دعا، نماز، استغفار و اشک، از خداوند طلب بخشش می‌کنند. «عرفه» به معنای شناخت است؛ زیرا در این مکان انسان به شناخت عمیق‌تری از خدا و خویشتن می‌رسد.
عرفات کجاست؟
صحرای عرفات در فاصله ۲۱ کیلومتری شمال شرقی شهر مکه واقع شده است. در این صحرا تپه کوچکی به نام «جبل الرحمه» یا کوه رحمت وجود دارد که زائران در کنار آن به دعا و عبادت مشغول می‌شوند. این مکان به عنوان جایگاه رحمت و بخشش الهی شناخته می‌شود و بر اساس روایات، هیچ گناهی در آن اتفاق نیفتاده است.
فضیلت روز عرفه در اسلام
- کامل شدن دین و نعمت الهی
- پذیرفته شدن دعاها و توبه‌ها
- بخشش و مغفرت گسترده
- امید به سعادت حتی برای جنین در رحم مادر
- برتری این روز نسبت به بسیاری از زمان‌های دیگر در تقویم اسلامی
دعای عرفه از امام حسین (ع)
یکی از دعاهای برجسته روز عرفه، دعای امام حسین (ع) است که در عرفات با خشوع فراوان خوانده شده است. این دعا سرشار از تضرع، عشق، توحید و معرفت به خداوند است و توصیه شده که بعد از نماز عصر خوانده شود.
اعمال شب و روز عرفه
اعمال شب عرفه:
- احیا و شب‌زنده‌داری
- نماز و عبادت مستحب
- غسل
- قرائت دعای امام سجاد (ع)
- زیارت امام حسین (ع)
اعمال روز عرفه:
- روزه گرفتن (اگر موجب ضعف شدید نشود)
- قرائت دعای امام حسین (ع) – ترجیحاً بعد از نماز عصر
- خواندن دعای امام سجاد (ع) از صحیفه سجادیه
- زیارت امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع)
- اقرار و اعتراف به گناهان
- خواندن نماز مخصوص عرفه:
- دو رکعت نماز (رکعت اول: حمد + سوره توحید / رکعت دوم: حمد + سوره کافرون)
- چهار رکعت نماز مخصوص امام علی (ع) که در هر رکعت بعد از حمد ۵۰ بار سوره توحید خوانده می‌شود
فضیلت روزه گرفتن در روز عرفه
روزه روز عرفه در احادیث به عنوان کفاره گناهان یک سال گذشته و آینده شناخته شده است (رواه مسلم)، البته به شرط توبه واقعی و به جز گناهان کبیره و حقوق دیگران. روزه گرفتن در این روز بسیار فضیلت دارد، اما اگر باعث ضعف و ناتوانی در دعا و مناجات شود، بهتر است ترک شود تا دعا با حضور قلب انجام شود.
