دانستنیهای پزشکی

انواع زخم و نکات مهم در استفاده از بتادین

نکات مهم در استفاده از بتادین

بتادین یکی از مواد ضدعفونی کننده قوی می‌باشد که به طور گسترده‌ای برای ضدعفونی و پانسمان زخم‌ها به کار می‌رود، با آرسینه همراه باشید تا نکات ضروری و مهم استفاده از این ضدعفونی کننده ها را بررسی کینم. در ادامه با آرسینه همراه باشید.

انواع زخم

زخم ها را میتوان  بطور کلی به نوع تعریف کرد زخم های حاد و زخم های مزمن، البته زخم از گسیختگی اپی‏تلیوم یا پوشش در هر قسمتی از بدن اعم از پوست، مخاط دستگاه گوارشی و… که بر اساس نوع زخم در هر قسمتی از بدن، درمان‌ها متفاوت خواهند بود. در نتیجه زخم‌ها می‏توانند در نقاط مختلفی از بدن، چه در ارگان‏های داخلی مانند دستگاه گوارش یا در ارگان خارجی مانند پوست ایجاد شوند.

 مراحل اول ایجاد زخم

در مراحل اول ایجاد زخم در بدن، روند ترمیم زخم شروع می‌شود. به این صورت که سلول‌های التهابی به سمت مرکز زخم حرکت می‌کنند و به نوعی آن را مورد حمله قرار می‌دهند. این‌کار با دو هدف انجام می‌شود؛ اول پاک‌کردن باکتری‌ها و آلودگی‌ها از محل که معمولا از روز اول تا روز چهارم زمان می‌برد و دوم ترشح واسطه‌های التهابی که در مرحله دوم زخم به کار می‌آیند. در واقع روند ترمیم زخم، فیزیولوژیک و در عین حال هورمونی ؛ یعنی هم فیزیولوژی طبیعی بدن و هم هورمون‌ها در ترمیم آن نقش دارند.

مراحل دوم زخم

مرحله دوم معمولا از روز چهارم تا دهم یا دوازدهم بعد از ایجاد زخم طول می‌کشد. در این مدت سلول‌های التهابی‌ای که وارد حفره زخم شده‌اند شروع به تکثیر می‌کنند تا داربستی تشکیل بدهند و زخم را از آن داربست آکنده کنند تا ترمیم زخم ادامه پیدا کند.

 کنترل خونریزی: که می‌توان با فشار دست یا با یک پارچه و گاز استریل تمیز آن را کنترل کرد.

مرحله سوم ترمیم زخم

مرحله سوم ترمیم زخم از روز دهم تا دوازدهم طول می‏کشد. در این مرحله حمله سلول‌ها و تکثیر آنها نظم و انضباط خاصی پیدا می‌کنند. به این صورت که بدن زوائد را از زخم برداشت می‌کند و زخم همانند بافت‌های اطرافش شکل می‌گیرد که اصطلاحا به این مرحله Modeling یا مرحله «تغییر زخم» می‌گویند.

مرحله چهارم زخم 

مرحله آخر برداشت اضافه‌ها از زخم و همان چیزی است که ما اصطلاحا به آن «جوشگاه» یا «اسکار زخم» می‌گوییم. جوشگاه به مرور زمان از بین خواهد رفت و به یک بافت طبیعی تبدیل خواهد شد. البته جوشگاه زخم می‌تواند بر اساس ژنتیک ادامه پیدا کند و از بین نرود یا اینکه به طور کامل محو شود.

زخم مزمن‌

زخم مزمن عوارض خطرناکی دارند، مزمن‌شدن زخم مسایل ساده زخم‌ها را به مسایل پیچیده‌ای تبدیل می‌کند. البته هر زخمی‌ مزمن نمی‌شود، بلکه عواملی وجود دارد که می‌تواند زخم حاد را به زخم‌ مزمن تبدیل کند. بسیاری از این عوامل ذاتی هستند و مربوط به خود شخص است.

اما بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌هایی که در سیستم ایمنی افراد نقص ایجاد می‌کنند، مانند بیماری‌های کبدی و کلیوی، بیماری‌ دیابت، افرادی که فقر تغذیه‌ای دارند، افرادی که شیمی‌درمانی می‌شوند، افرادی که کورتیکواسترویید مصرف می‌کنند، موارد خاصی که در منطقه‌ای که زخم ایجاد شده و خونرسانی کافی شریانی یا وریدی ندارند، مانند بیمارانی که دچار واریس‌های مزمن و شدید اندام‌های تحتانی هستند که زخم‌ آنها گاهی حتی به قطع عضو نیز منجر می‏شود، افرادی که کم‌خونی و تصلب‌شرایین دارند، افرادی که قطع نخاع هستند یا طولانی‌مدت در بستر می‏مانند و دچار زخم‌های حادی به نام «زخم‌بستر» می‌شوند که اغلب موارد مزمن می‌شود و… .
بنابراین کسانی که مبتلا به این بیماری‌ها هستند باید بیشتر احتیاط و از زخمشان مراقبت کنند. رسیدگی به موقع و پیشگیری از مزمن‌شدن زخم‌ها بسیار موثر است، هرچند که در بعضی از افراد نمی‌توان از مزمن‌شدن زخم پیشگیری کرد، اما می‌توان آن را کنترل نمود.

جلوگیری از مزمن‌شدن زخم‌ها 

مهم‌ترین مساله پس از ایجاد زخم در تنه یا اندام‌ها، حفظ خونسردی و کنترل اوضاع است. پس از آن اولین اقدام، کنترل خونریزی است که می‌توان با فشار دست یا با یک پارچه و گاز استریل تمیز آن را کنترل کرد. مرحله دوم پانسمان ساده زخم است که آن هم کار کنترل خونریزی و درد را انجام می‌دهد. اگر ناحیه‌ای از بدن با اشیای برنده مانند شیشه بریده شده بود، امکان عمیق‌بودن زخم زیاد است، بنابراین در این موارد بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کنید. پزشک با معاینه دقیق، نوع زخم، لبه‌های آن و وجود جسم خارجی را در زخم بررسی می‌کند، زیرا یکی از عوامل مهم تبدیل زخم‌های حاد به زخم‌های مزمن، وجود اجسام خارجی در زخم است. در این صورت پزشک با توجه به زخم، درمان مناسبی را آغاز می‏کند تا ترمیم صورت بگیرد و از مزمن شدن آن جلوگیری ‌شود.

ضدعفونی‌کردن زخم 

استفاده غلط ازضدعفونی‌‌کننده‌های موضعی است. ضدعفونی‌کننده‌ها که در منازل اغلب بتادین است به هیچ عنوان نباید داخل حفره زخم ریخته شود، بلکه باید آن را اطراف حفره زخم استفاده کرد، زیرا بتادین حاوی ید است که به شدت برای سلول‏های زایا و ترمیم‏کننده زخم کشنده است.
پس چنانچه در حفره زخم ریخته شود، قطعا باعث تاخیر در ترمیم زخم می‌شود و متعاقب آن جوشگاه و اسکار بیشتری از زخم به جا می‌ماند.
بهترین شستشو‌دهنده زخم، سرم شستشو یا نرمال‌سالین است. اگر سرم در دسترس نبود، می‌توان زخم را با آب تمیز شست. سپس آن را پانسمان و به نزدیک‌ترین مرکز پزشکی مراجعه کرد.

محو شدن اسکار زخم‌ها

در روند ترمیم زخم اصطلاحی تحت عنوان ترمیم بیش از حد داریم که بدن شروع به ساختن بافت‌های اضافی در محل زخم می‌کند. معمولا جوشگاه‌ها به دو واژه جوشگاه «هیپرتروفیک» و جوشگاه «کلویید» تقسیم‌بندی می‌شوند. در جوشگاه‌ هیپرتروفیک، منطقه زخم پرسلول‌ و روی زخم بزرگ و زبر می‌شود و ایجاد برجستگی می‏کند. ایجاد جوشگاه کلویید هم که عوام به آن «گوشت اضافه» می‌گویند معمولا ذاتی و ژنتیکی است و با برجستگی نرم و بد شکلی پوست در محل زخم همراه است و درمان‌های خاص خودش را دارد. بهترین راه برای محو شدن اسکار زخم‌ها، مراقبت‌ خوب از زخم و کنترل ترمیم درست آن است.

نکات مهم

ضدعفونی کننده‌ها و گندزداها تنها برای استعمال خارجی است و از ورود آنها به دهان، چشم، گوش و دستگاه تنفسی جدا باید -جلوگیری کرد.
مواد ضدعفونی کننده را نباید با هم استفاده کرد. مثلاً صابون، ساولن را بی‌اثر می‌کند.
مواد ضدعفونی کننده را باید در مقادیر کم استفاده نمود.
اثر میکرب کشی هر گندزدایی با آب داغ بیشتر می‌شود (با آب ژاول و ید، نباید این کار را انجام دهیم).

هفته نامه سلامت

تبلیغات متنی

نوشته های مشابه

اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
View all comments
دکمه بازگشت به بالا