راز اشتها چیست؟
راز اشتها چیست؟
در هر ساعت از روز، اشتهای فرد به عوامل زیادی بستگی دارد. به عواملی مانند ساعت، میزان پری معده، احساسات و عواطف و میزان چربی، قند و پروتئین موجود در جریان خون وی بستگی دارد. اگر چه متخصصین اعصاب هنوز موفق نشدند به طور دقیق نقطه شروع اشتها و ولع افراد برای خوردن را مشخص کنند، اما ناحیه ای در مغز شناخته شده است که عوامل را شناسایی می کند و اشتها را برمی انگیزد.
این ناحیه هیپوتالاموس نام دارد و روی ریشه مغز قرار دارد. در بررسی های اولیه ای که روی تعدادی موش انجام شد، دانشمندان دریافتند که آسیب دیدن قسمتی از هیپوتالاموس اشتهای موش ها را کور می کند و دیگر تمایلی به خوردن ندارند.آسیب دیدن قسمت دیگر از هیپوتالاموس باعث پرخوری در موشها می شود که می توانند سه برابر اندازه خود غذا بخورند.
کنترل اشتها در هیپوتالاموس بسیار پیچیده است. در هیپوتالاموس سلول های عصبی ( نورون ) وجود دارد که به اطلاعاتی از معده، میزان قند و چربی در خون دست می یابند و واکنش نشان می دهند. آن ها همچنین به دو نوع هورمون به نام های لپتین و گرلین توجه نشان می دهند.
گرلین و لپتین
شاید این دو هورمون را نشناسید. به هر ترتیب این دو هورمون در بدن شما و در شکل دهی اشتهای شما نقش مهمی دارند.
گرلین:
غشای داخلی معده شما این هورمون را ترشح می کند. پیش از هر غذایی ترشح آن زیاد می شود و پس از خوردن دوباره پایین می رود.گرلین در هیپوتالاموس تاثیر می گذارد تا اشتها را زیاد کند.
لپتین:
این هورمون نقش برعکس دارد. سلول های چربی آن را ترشح می کند و تاثیر کم کردن اشتها را در مغز دارد. موش هایی که بر اثر جهش ژنتیکی بدون گیرنده های لپتین در مغز به دنیا آمده بودند، بسیار می خوردند و خیلی چاق شده بودند.
بر اساس این اطلاعات، اختیار مغز در واقع به نوعی در دست بدن است، چه از نظر تاثیر گرلین و چه از نظر لپتین.
برای اثبات این نظریه، در بیمارانی که دچار بی اشتهایی عصبی هستند یا در کسانی که رژیم های سخت مایعات گرفته اند، میزان گرلین به طور سرسام آوری بالاست. در هر دو این موارد، بدن متوجه کمبود شدید مواد غذایی می شود و به مغز اطلاع می دهد که باید راه چاره ای جدی پیدا کند.
به عبارتی، گرلین و لپتین تنها یکی از راه هایی هستند که مغز وضعیت بدن را با آن ها ردیابی می کند.در اینجا دو عامل دیگر نیز وجود دارند که وضعیت را کمی پیچیده می کنند :
پژوهش های سلامت و لاغری نشان می دهند که مواد دیگری نیز در گرسنگی و سیری نقش دارند. این مواد عبارت اند از : گالانین، انتروستاتین و ابستاتین.
خیلی از موادی که در اشتها نقش دارند، هدف های دیگری را دنبال می کنند. به عنوان مثال؛ در رشد، خواب و کنترل گلوکز نیز دخیل هستند.این بررسی ها نشان می دهد که مواد ذکر شده در واقع در سیستم تحریک اشتها نقش حمایتی را بازی می کنند. اگر عملکرد گرلین برای تحریک اشتها خوب نباشد، فرآیندهای دیگری آن را جبران می کنند. در نتیجه، مغز خیلی نگران پرخوری یا بد خوری نیست و بیشتر به گرسنگی بیش از اندازه اهمیت می دهد.
نکته مهم
کم خوابی میزان گرلین را بالا می برد و برعکس لپتین را کاهش می دهد. شاید به همین دلیل است که اختلالات خواب در افراد بر احتمال چاقی می افزاید. پس اگر می خواهید لاغر شوید، به خواب عمیق و راحت خود اهمیت دهید.
