جاذبه های گردشگری یزد اولین شهر خشتی دنیا

جاذبه های گردشگری یزد اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی دنیا

یزد از جمله استانهای تاریخی و منحصر به فرد و یکی از زیباترین شهرهای خشتی دنیا است که با داشتن جاذبه های زیبا و کم نظیر، همه ساله گردشگران و مسافران زیادی را به سوی خود جلب می کند.

یزد یکی از شهرهای باستانی که میراث درخشانی از فرهنگ و تمدن کهن در ادوار مختلف است. برخی از مورخین بنای اولیه شهر یزد را به زمان اسکندر مقدونی نسبت داده اند و به اعتقاد عده ای دیگر از تاریخ نویسان در دوره ساسانیان به فرمان یزدگرد اول ( 421-339 م ) در این محل شهری بنام یزدان گرد بنا گردیده است
مورخین یونانی شهر کهن و باستانی را ایساتیس خوانده اند که احتمالا بعد از ویرانی شهر کهن ‘کته’ پدید آمده است. یزد به معنای پاک و مقدس و یزد گرد به معنای داده خدایی است. شهر یزد نیز به معنای شهرخدا و سرزمین مقدس است.

یزد از یکسو پهنه های بیابان و تپه های ریگ روان و از دیگر سو و به فاصله نزدیک، ارتفاعات زیبای شیرکوه و ییلاقات سرسبز، دره ها و دامنه های آن و گوناکونی آب و هوا، از جلوه های جذاب برای تفریح و بهره مندی از طبیعت است.

یزد به شهر بادگیر ها ، عروس کویر ، دار العلم و شهر دوچرخه ها شهرت دارد. شهر یزد به دلیل معماری تاریخی ارزشمند و بافت سنتی دست نخورده‌اش در ۱۸ تیرماه سال ۱۳۹۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید .یزد اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی دنیا محسوب میشود .

یزد برترین جاذبه های گردشگری، تاریخی و میراث فرهنگی زیادی دارد که هر کدام از آنها می تواند به تنهایی جاذبه ای منحصر به فرد برای بازدید گردشگران و دوستداران میراث فرهنگی و تاریخ ایران و جهان باشد.

آتشکده (آتش ورهرام)

بنای فعلی آتشکده در سال 1313 خورشیدی با همت و کمک مالی زرتشتیان یزد و پارسیان هندوستان احداث گردیده است. ساختمان آتشکده با معماری زیبایی برگرفته از هنر معماری هخامنشیان در مرکز حیاطی بزرگ و سرسبز و بر بلندی قرار گرفته و برپیشانی عمارت نقش «فروهر» جلوه گر است.

اهمیت آتشکده به قدمت آتش درون آن است که گفته شده از حدود 1520سال پیش تاکنون فروزان مانده و حفاظت گردیده است.

«آتش ورهرام» درون مجری برنجی و در اتاقی مخصوص، در میان ساختمان آتشکده و در سطحی بالاتر از سطح زمین به دوراز باد و باران و تابش خورشید نگهداری می شود.

آب انبار شش بادگیری

آب انباری است قدیمی با شش بادگیر که در محله تپه یزد قرار گرفته است. این بنا دارای دو ورودی در شمال و جنوب و مخزن است و مخزن آب انبار گنبد تخم مرغی شکلی دارد.

این آب انبار 55 پله دارد که بین پله های 25 و 26 آن از بالا، یک هشتی با سنگ فرش آجری قرار دارد و طاق آب انبار بعد از هشتی شروع می شود. طاق ضربی خشتی با نمای آجری و سقف بزرگ مخزن آب از ویژگی های مهم این آب انبار است که در سال 1379 هجری قمری به سعی حاجی حسین میرالله ساخته شده است .

مجموعه امیر چخماق

امیر جلال الدین چخماق شامی در دوره تیموریان، از طرف شاهرخ به حکومت یزد منصوب گردید و با کمک همسرش فاطمه خاتون در این مکان میدان گاهی و در اطراف آن آب انبار، خانقاه، مدرسه، کاروانسرا، چاه آب، بازار و از همه مهم تر مسجد امیر چقماق را بنا نهاد.

این مسجد دارای گنبدی عظیم و صفه ای عالی و دو شبستان زمستانی و تابستانی است. محراب مسجد دارای سنگ مرمرین زیبایی است که اطراف آن نقش گردیده است.

باغ دولت آباد

محمد تقی خان مشهور به خان بزرگ که سر سلسله خان های یزد در زمان زندیه بود ابتدا قناتی با نام دولت آباد بوجود آورد پس از آن، عمارت «باغ دولت آباد» را در امتداد آن احداث کرد. این ساختمان، محل اقامت این حاکم مقتدر نیز بوده است.

این بنا مجموعه ای از چندین عمارت شامل:هشتی و بادگیر، بهشت آیین، تالار آیینه، سردر اصلی و سردر جنوبی است. فضای سبز این باغ شامل درختان کاج، سرو، گل سرخ محمدی، درختان میوه به خصوص انگور و انار است. چشمگیر ترین ویژگی این بنا بادگیر 33.8 متری آن است که بلندترین بادگیر جهان محسوب می شود.

مدرسه ضیائیه (زندان اسکندر)

مدرسه ضیائیه معروف به زندان اسکندر از آثار «مولانا ضیاء الدین حسین رضی» است که در سال 631 قمری آن را بنیان نهاد و بنای آن در سال 705 قمری توسط پسرانش به اتمام رسید.

شبستان مدرسه دارای محراب است و در اطراف مدرسه، رواق هایی ساخته شده است. گنبد خشتی این بنا با تزئینات گچبری و نقاشی آبرنگ بر بلندای این ساختمان خود نمایی می کند که نمونه ای از معماری دوره مغول در ایران است.

نارین قلعه (نارنج قلعه)

این بنا در زبان عامه به نارنج قلعه معروف است یکی از مهمترین آثار تاریخی پیش از اسلام استان محسوب می شود. این دژ قدیمی که برفراز تپه مشرف بر شهر میبد احداث شده، تمامی بنای آن از خشت و گل ساخته شده و معماری آن به شکل مطبق است.

تقریبا در 5 مرحله ساخته شده است. قدیمی ترین بخش بنا فضاهایی هستند که در دل زمین کنده شده اند و درگویش محلی به آنها «بوکن» گفته می شود و پایین ترین بخش آن را تشکیل می دهند.

چاپارخانه میبد

پیشینه چاپارخانه در ایران به دوره هخامنشیان می رسد. از این مراکز به عنوان ایستگاه های مبادلات نامه ای استفاده می شده است.

وظیفه چاپارخانه ها نگهداری و تیمار تعدادی اسب تیزرو و پیک تازه نفس جهت ارسال و مبادله سریع نامه ها و امانت های مهم بوده است. از این رو چاپارخانه ها به صورت قلعه ساخته شده اند تا دفاع و حفاظت از آن میسر باشد.

مسجد جامع فهرج

روستای فهرج در 25 کیلومتری جنوب شرقی یزد و در کنار راه اصلی یزد- بافق قرار دارد. از آثار تاریخی این روستا به یک قلعه باستانی، آب انبار قدیمی، مجموعه شهدا و مسجد جامع می توان اشاره کرد.

مسجد جامع فهرج از بنای قدیمی و کم نظیر فرهنگ و تمدن اسلامی است که متعلق به نیمه اول قرن اول هجری است.

این بنا قدیمی ترین مسجدی است که در ایران و شاید در دنیا بدون هیچگونه پیرایه ای دست نخورده باقی مانده است. وجود شبستانی رو به قبله با هشت ستون، مناره گلی نه چندان بلند که راه پلکان بام مسجد از داخل این مناره به بام و سپس به بالای مناره منتهی می شود و استفاده از خشت و گل در ساخت آن از ویژگی های این بنا محسوب می شود.

یخچال خشتی میبد

این یخچال با قدمتی که به پیش از دوره قاجار می رسد یکی از معدود یخچال های به جای مانده در استان یزد است که از خشت و گل ساخته شده است. بخش های عمده این بنای باشکوه عبارتند از:دیوارهای سایه انداز حوض یخ بند مخزن یخچال و گنبد.

دیوارهای شرقی و غربی و جنوبی آن در زمستان سایه سار سردی در محوطه شمالی یخچال فراهم می ساخته که در شب های چله با انداختن آب قنات به حوض پهناور و کم عمق آن محوطه و تکرار این کار در شب های متوالی قطعات بزرگ یخ ساخته می شده و پس از شکسته شدن به مخزن یخ در زیر گنبد یخچال منتقل می گردیده است. گنبد خشتی بزرگ یخ های انباشته را نگه می داشته که در تابستان از آن برای استفاده کاروانیان و مردم بهره برداری می کردند.