دانستنیهای پزشکی

ملاحظات مهم در رژیم غذایی بیماران دیابتی

ملاحظات مهم در رژیم غذایی بیماران دیابتی

بخش مهمی از درمان دیابت نوع اول آموزش است. امروزه داشتن یک دستگاه کوچک اندازه گیری گلوکز خون در خانه برای کنترل منظم غلظت قند خون، متداول است. مقدار انسولین مورد نیاز در میان افراد متفاوت است و نیاز به انسولین برای کنترل یک وعده غذایی نیز در یک فرد متفاوت می باشد. برای مثال تمرین بدنی، حساسیت به انسولین را افزایش و نیاز به آن را کاهش می دهد. اصولا افراد مبتلا به دیابت نوع اول می خواهند الگوی غذایی طبیعی داشته باشند. به هر حال برخی غذاهای دارای شاخص گلیسمی بالا به سرعت جذب خواهند شد (مانند نوشیدنی های غیر الکلی) و این امر ممکن است برخی مشکلات سوخت و سازی ایجاد کند. مسئله مهم آن است که مقدار انسولین دریافتی قبل از هر وعده غذا باید با مقدار گلوکز جذبی پیش بینی شده هماهنگ شود. این بدان معناست که اگر غلظت خونی گلوکز بعد از هر وعده غذایی زیاد باشد مقدار انسولین نیز باید افزایش یابد و به عکس.
کاهش مقدار انسولین قبل از تمرینات قدرتی و بازی های توپی ممکن است کمتر باشد. به هر حال اندازه گیری متناوب غلظت گلوکز خون مهم است به ویژه وقتی تمرین جدیدی انجام می شود و یا مدت و شدت تمرین تغییر می کند. مقدار انسولین قبل از وعده غذایی باید با تمرین جدید و ناآشنا هماهنگ شود.
اگر مدت تمرین بیش از 30 دقیقه است گلوکز اضافی مورد نیاز باید تامین شود. مصرف گلوکز در دیابت نوع اول باید از هیپوگلیسمی جلوگیری کند. هیپوگلیسمی شدید سبب اغماء می شود و اغمای ناشی از هیپوگلیسمی، برای این افراد بالقوه کشنده است. بنابراین وقتی ورزشکاران مبتلا به دیابت نوع اول تمرینات جسمانی انجام می دهند برای جلوگیری از هیپوگلیسمی و کاهش خطر بیهوشی در صورت وجود هیپوگلیسمی، باید قندی که بتواند به سرعت جذب شود در دسترس باشد. این موضوع به ویژه در هنگام دویدن و دوچرخه سواری در شرایطی که تامین مواد قندی مشکل است مهم می باشد.
به نظر می رسد که خوردن چهل گرم ماده قندی در ساعت برای اجتناب از هیپوگلیسمی کافی باشد. برخی متخصصین پیشنهاد می کنند که در طی تمرینات طولانی مصرف هفتاد تا هشتاد گرم مواد قندی در ساعت مناسب است.

دیابت شیرین چند نوع است

دیابت شیرین وابسته به انسولین (IDDM یا دیابت نوع اول جوانان) که به جایگزینی انسولین به صورت روزانه نیاز دارد. زیرا ترشح انسولین تقریبا وجود ندارد. و شروع آن در کودکی و نوجوانی و در افراد زیر 35 سال دیده می شود.
دیابت شیرین غیر وابسته به انسولین (NIDDM یا نوع دوم) که ضایعات پاتولوژیک اولیه سبب کاهش حساسیت عضلات اسکلتی و کبد به انسولین می شود. (مقاومت به انسولین)
دوره اولیه مقاومت به انسولین همراه با افزایش غلظت انسولین در گردش می باشد اما غلظت گلوکز خون، طبیعی باقی می ماند. دیابت نوع دوم زمانی ایجاد می شود که سلول های بتای پانکراس قادر به ترشح مقدار کافی انسولین برای حفظ غلظت گلوکز خون در حد طبیعی نیستند و هایپر گلیسمی پیامد مستقیم آن است.
دیابت نوع دوم همراه با افزایش خطر بیماری هایی مانند کرونر قلب، آسیب های عصبی، نارسایی کلیوی و کوری است. در دیابت نوع دوم کنترل غلظت گلوکز خون با داروهای طبی شناخته شده ضعیف است و رژیم غذایی و فعالیت جسمانی منظم، روش های درمانی مهمی برای بیماری می باشند. فقط بخش کوچکی از دیابت (حدود ده درصد)، از نوع اول هستند اما این گروه به کنترل دقیق نیاز دارند زیرا در اوایل زندگی پیشرفت می کند. تمرینات بدنی و فعالیت جسمی موارد طبیعی هستند که کودکان باید آن ها را انجام دهند و فرصت شرکت در ورزش ها برای رشد اجتماعی مهم است. دیابت نوع اول توسط انسولین همراه با تمرینات جسمانی درمان می شود و تزریق انسولین ممکن است سبب تحریک زیاد بازجذب محیطی گلوکز و در نتیجه هیپوگلیسمی گردد. نیاز به انسولین تحت تاثیر تمرین بدنی است و از این رو مقدار انسولین باید با شدت و مدت تمرینات تغییر کند. بنابراین در افراد دارای دیابت نوع اول تمرین جسمانی باید به عنوان یک مشئله در نظر گرفته شود اما با آموزش و نظارت این افراد هم می توانند در نار افراد غیر دیابتی در تمرینات جسمانی شرکت نمایند و به همان فوائد سلامتی دست یابند.

پرهیز از عوارض دیابت با این مواد خوراکی

چه مواد خوراکی برای افرادی که مبتلا به دیابت هستند مفیدند مبتلایان به امراض قندی از چه خوراکی هایی باید پرهیز کنند تا بتوانند از آسیب های دیابت در امان بمانند

برای کنترل قند خون داشتن فعالیت بدنی منظم بسیار مفید است. لازم نیست فعالیت های سنگین ورزشی داشته باشید؛ روزی نیم ساعت پیاده روی، یکی از بهترین و ساده ترین فعالیت هایی است که می توانید انجام دهید.

قند، شکر، مربا، عسل، آبمیوه، شربت، کمپوت، نوشابه، بستنی، انواع شیرینی، شکلات و آب نبات برای شما مضر است.سبزیجات خام، پخته و سالاد بدون سس به مقدار فراوان مصرف کنید. خوردن سبزیجات خام مانند پیاز و سیر، مرزه، کلم و تره، همراه با غذا موجب تاخیر در افزایش قند خون می شود.
کدو سبز، سیر، شوید، قارچ،اسفناج، کرفس، لوبیا سبز، شلغم، بادمجان، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، نمونه هایی از سبزی های پخته مفید در برنامه غذایی هستند.
سبزیجات نشاسته ای مانند هویج، سیب زمینی، نخود فرنگی، باقلا و ذرت درصورت پختن همانند برنج، قند خون را بالا می برند. پس در مصرف آنها احتیاط کنید.
مصرف میوه های بسیار شیرین و آبدار مثل موز، انجیر، خربزه، انگور و انار شیرین را کاهش دهید.
انواع میوه‌های قرمز و بنفش (آلبالو، گیلاس) حاوی ترکیبی طبیعی به نام آنتوسیانین هستند که می‌توانند به تنظیم قند خون کمک کنند.
مصرف مواد غذایی نشاسته ای مانند برنج، نان، سیب زمینی، ذرت و غیره باید محدود باشد، بهتر است برای اطلاع از مقدار مصرف آن، با متخصص تغذیه مشورت شود.
بهترین شکل مصرف نان، استفاده از نان سبوس دار است و بهترین گزینه، استفاده از نان سنگک و نان جو می باشد.
مصرف خشکبار مانند انجیر خشک، توت خشک، خرمای خشک و کشمش باید محدود شود. با خوردن وعده های اصلی و میان وعده ها در ساعت مشخص، می توانید از افت قندخون جلوگیری کنید، تا مجبور به مصرف آب قند، شربت و مانند آنها نشوید.
غذاهای پوره شده، پخته شده و آب پز شده زودتر هضم می شود و قند را سریعتر بالا می برند. روزانه 6 تا 8 لیوان آب و مایعات بنوشید.
سعی کنید از تمام گروه های غذایی در هر وعده مصرف کنید. بطور مثال مواد نشاسته ای، سبزی ها، لبنیات و مواد پروتئینی( گوشت ،تخم مرغ) در یک وعده ی غذایی گنجانده شود.
اگر اضافه وزن دارید حتماً وزن خود را کم کنید. به خاطر داشته باشید که کم کردن وزن باید اصولی و زیر نظر متخصص انجام شود. کاهش وزن کمک زیادی به کنترل قند خون می کند.
قبل از پخت غذا، چربی های ظاهری گوشت ها (چربی هایی که با چشم دیده می شوند) و پوست مرغ را جدا کنید. مصرف سینه مرغ نسبت به ران و سایر قسمت های مرغ بهتر است.
مصرف چربی های مضر را محدود کنید، چربی های مفید (غیر اشباع) شامل روغن های مایع گیاهی (زیتون، آفتابگردان، ذرت، کانولا، هسته انگور و گردو)، مغزدانه ها بصورت خام و روغن ماهی و چربی های مضر (اشباع) شامل روغن های جامد حیوانی، دنبه، لبنیات پرچرب ، سرشیر و کره حیوانی می باشد.
تخم مرغ را حداکثر دوبار در هفته مصرف کنید ولی خوردن سفیده تخم مرغ به شرط آنکه کاملاً پخته باشد اشکالی ندارد. غذاهای دریایی مانند ماهی (قزل آلا) سرشار از اسیدهای چرب اُمگا-3 است، پس خوردن ماهی حداقل دو بار در هفته توصیه می شود.
برخی از ادویه ها فعالیت انسولین را تشدید می کنند. تحقیقات ثابت می کند که مصرف دارچین، میخک و زردچوبه فعالیت انسولین را تا سه برابر افزایش می دهند که در بین آنها اثر دارچین از بقیه بیشتر است.

** توصیه های کاربردی برای کاهش مصرف قند:
لازم نیست قندها را کاملاً کنار بگذارید،کافی است مصرف قندهای خالص (قند و شکر) را برای خود محدود کنید. برچسب های مواد غذایی را با دقت بخوانید.
خوردن دسر و شیرینی را برای زمان های خاص در نظر بگیرید. می توانید از کیک های تهیه شده از غلات سبوس دار یا شیرینی هایی که قند کمتری دارند، استفاده کنید.
به جای تنقلات شیرین، میوه تازه مصرف کنید. از میوه های تازه برای شیرین کردن و طعم دادن به ماست استفاده کنید. مصرف آجیل خام و خشکبار (برگه های میوه) را فراموش نکنید.

ابتلا به دیابت با این نشانه ها

چگونه می توانیم بفهمیم در معرض ابتلا به دیابت قرار داریم چه نشانه هایی خبر از خطر دیابت به ما میدهند  توصیه های متخصصین در این زمینه چیست؟

یک پزشک و متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی گفت: «با توجه به سبک زندگی ماشینی امروزی و شیوع دیابت در جوامع، تاکید بر این است که از سن 30 سالگی غربالگری دیابت انجام شود.»

دکتر پیام فرح‌بخش، پزشک و متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی و عضو هیات علمی دانشگاه  اظهار داشت: «بهتر است از سن 30 سالگی غربالگری دیابت انجام شود البته در افراد با سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت، باید زودتر از این زمان برای تشخیص دیابت اقدام کرد.

وی با اشاره به اینکه تنها راه تشخیص دیابت، آزمایش خون است، گفت: «برای انجام تست قندخون فرد باید ناشتا باشد و لازم است که فرد به مدت 8 ساعت، غذایی مصرف نکرده باشد.»

دکتر فرح‌بخش با هشدار اینکه میزان قندخون 126 میلی‌گرم در دسی‌لیتر و بیش از آن باشد نشان از ابتلا به دیابت است، تاکید کرد: « محدوده طبیعی قندخون در افراد سالم کمتر از 100 است. درصورتی که با انجام آزمایشات مشخص شود، قندخون بین 100 تا 125 میلی‌گرم در دسی‌لیتر است فرد در معرض پیش‌‌دیابت قرار دارد و در چنین شرایطی مراجعه به یک متخصص تغذیه و پیروی از یک الگوی غذایی سالم و داشتن تحرک می‌تواند ریسک ابتلا به دیابت را کاهش دهد. اما اگر میزان قندخون 126 میلی‌گرم در دسی‌لیتر و بیش از آن باشد، فرد به دیابت مبتلاست.»

کاهش تستوسترون و بالا رفتن ریسک ابتلا به دیابت

پزشکان از مدت ها  پیش می دانستند مردانی با مقادیر کم تسترسترون درمعرض خطر بیشتری برای ابتلا  به دیابت نوع 2 هستند. محققان در این مطالعه، برای اولین بار چگونگی تأثیر تستوسترون را بر تنظیم  قندخون در مردان توضیح دادند. دانشمندان مکانیزمهای سیگنالینگ کلیدی در سلولهای جزایر را که توسط تستوسترون تحریک می شوند،  شناسایی کردند.

 این یافته ها حاصل تلاش محققان دانشگاه Tulaneاست که نتایج آن در مجله ی Cell Metabolism  منتشر گردید.

 این مطالعه می تواند به شناسایی درمانهای جدید برای دیابت نوع 2 در میان تعداد کثیری از مردانی  که با کمبود تستوسترون مواجه هستند (به دلیل سن یا درمانهای سرطان پروستات) کمک کند.

  دکتر Jarvis  نویسنده ی ارشد این  مقاله می گوید: ما علت و مسیر بالقوه ای را برای درمان دیابت نوع 2 درمیان مردانی با کمبود تستوسترون شناسایی کردیم، مطالعه ی ما نشان می دهد که تستوسترون یک هورمون ضد دیابت درمردان است، چنانچه بتوانیم عملکرد این هورمون را بدون عوارض جانبی تنظیم کنیم، می توانیم راه جدیدی را برای درمان دیابت نوع 2  ارائه  دهیم.

 محققان در این مطالعه موشهای خاصی را که فاقد گیرنده های تستوسترون(گیرنده ی آندروژن) درسلولهای بتای خود بودند، پرورش دادند. آنها این موشهای ویژه را با رژیم غذایی غربی که مملو از چربی ها و قند است،  تغذیه کردند و پاسخ آنها را به افزایش قندخون بررسی نمودند. موشهای فاقد گیرنده های آندروژنی همگی مقادیر کمتری انسولین ترشح نموده و در مقایسه با موش های نرمال در گروه کنترل دچار عدم تحمل  گلوکز شدند.

 برای درک بهتر تأثیر تستوسترون بر ترشح انسولین در داخل پانکراس، محققان تستوسترون و گلوکز  را به طور مستقیم بروی سلولهای جزایر انسان که در مجاورت یک ممانعت کننده ی گیرنده ی آندروژن  قرارداشتند، آزمایش نمودند. همچنین سلولهای جزایر گرفته شده از موشها را که فاقد گیرنده های آندروژنی بودند با سلولهای جزایر انسان در مجاورت  تستوسترون و گلوکز مقایسه  کردند.

 درهر دو مورد سلولهای جزایر درمقایسه با سلولهای جزایری که گیرنده های آندروژنی آنها مهار یا حذف نشده بود، انسولین کمتری ترشح  کردند.

 مطالعات بیشتر بروی سلولهای جزایر موش و انسان  درمحیط کشت نشان داد تأثیر تستوسترون  بر تولید  انسولین می تواند با ممانعت از هورمونGLP-1  ناپدید شود. این هورمون در بدن پس از خوردن غذا تولید می شود. این مطالعه نشان داد که تستوسترون تأثیر این هورمون را که درحال حاضر برای درمان دیابت استفاده  می شود، برسلولهای جزایر تقویت می کند.

 آرسینه

تبلیغات متنی

نوشته های مشابه

اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
View all comments
دکمه بازگشت به بالا